Dentin Aşırı Hassasiyeti: Tanı

Dentin aşırı hassasiyetinin tanısı

“Başka herhangi bir diş kusuru veya patolojisiyle ilişkilendirilemeyen, bir uyarana yanıt olarak açığa çıkmış dentinden kaynaklanan kısa süreli, keskin ağrı.”¹

Hasta öyküsü

Kanada Danışma Kurulu Kılavuzu tanı koymak ve sorunu etkin biçimde tedavi edebilmek için tüm hastaların dentin aşırı hassasiyeti yönünden taranmasını önermektedir.²

Tanıyı desteklemek için hasta öyküsüne ihtiyaç vardır (objektif ölçümlere ek olarak).^2,3

Belirli kişiler dentin aşırı hassasiyetine genel popülasyondan daha yatkın olabilir; örneğin:^2,3

Dişlerini çok sert fırçalayan kişiler
Periodontal tedavi almış kişiler
Yüksek miktarda asit içeren yiyecek/içecekleri sık tüketen kişiler
Bulimiası olan kişiler

Dentin aşırı hassasiyetine işaret edebilen hasta öyküsü kapsamında hastalara sorulacak sorular²

Araştırma soruları	Neler dentin aşırı hassasiyetine işaret edebilir?
Yaşadığınız ağrıyı tarif edebilir misiniz?Hafif mi, zonklama tarzında mı?	Ağrının tarifi:Kısa süreli, keskin
Bu ağrının nedeni nedir?Bu ağrıyı belirli bir yiyecek veya içecek mi tetikliyor?	Ağrıyı tetikleyen faktörler:Termal, ozmotik ve/veya dokunsal
Diş fırçalama alışkanlıklarınızı bana tarif edebilir misiniz?	Aşırı fırçalama, kötü ağız hijyeni
Beslenme şeklinizi bana tarif edebilir misiniz?	Beslenmede çok fazla asit alımı: Şarap, turunçgiller, meyve suları, turşu vb.
Asit reflünüz var mı veya sık sık kusuyor musunuz?	Gastrik reflü veya aşırı kusma belirtilerini araştırın

Dentin aşırı hassasiyetinin tanısı ve tedavisine ilişkin Kanada Danışma Kurulu konsensus önerilerini okuyun.

Dentin aşırı hassasiyetinin ayırıcı tanısı

Semptomları dentin aşırı hassasiyetine benzeyen birçok ağız sağlığı sorunu vardır. Dentin aşırı hassasiyeti tanısı konmadan önce bu sorunlar elenmelidir.³

Etiyoloji	Ağrı tipi	Ağrıyı tetikleyen uyaran	İlişkili özellikler
Çatlak diş sendromu	Keskin, aralıklı, kısa süreli ağrı;uyaran ortadan kalktığında geçer	Isırma	Travma, parafonksiyon
Pulpitis (pulpa enflamasyonu)	Keskin veya hafif ağrı, ağızdaki kesin yerini belirlemek zordur, spontan (uyaran gerekli olmayabilir), muhtemelen zonklama tarzında, daha uzun süreli, muhtemelen hastayı bütün gece uyanık bırakan ağrı	Termal (ısı uyaranı daha muhtemel)OzmotikDokunsal	Çürük, restorasyonlar
Periapikal periodontitis	Künt, spontan (uyaran gerekli olmayabilir), zonklama tarzında, daha uzun süreli, muhtemelen hastayı bütün gece uyanık bırakan ağrı	Isırma	Muhtemel periapikal kızarıklık, şişlik, diş sallanması

Faydalı tanı testleri

Dentin aşırı hassasiyetinin tanısı dokunsal uyarana yanıtı belirlemek için diş sondu kullanılarak veya soğuk uyarana yanıtı saptamak için hava üflelenerek doğrulanabilir.^4,5

Dentin aşırı hassasiyetinden kaynaklanan ağrının değerlendirilmesi

Dentin aşırı hassasiyetini doğrulama testleri tanımlanmış bir uyaranla ağrının tetiklenmesi amacıyla yapılır. Klinik çalışmalarda, ortaya çıkan ağrının yoğunluğu veya rahatsızlık düzeyi klinisyen veya hasta tarafından ölçülebilmektedir.⁴ Schiff ölçeği klinisyene hastanın soğuk havaya tepki olarak yaşadığı ağrının şiddetini derecelendirme imkanı verir.⁴ Görsel analog ölçek (VAS) hastanın ağrı derecesini kademeli bir ölçek üzerinde işaretlenmesine olanak sağlar⁴

Schiff ölçeği
Schiff soğuk havaya duyarlılık ölçeği⁴

Schiff soğuk havaya duyarlılık ölçeğinin dereceleri şunlardır:⁴

Hasta hava uyaranına tepki vermez

Hasta hava uyaranına tepki verir ancak uyaranın sonlandırılmasını talep etmez

Hasta hava uyaranına tepki verir ve uyaranın sonlandırılmasını talep eder veya uyarandan uzaklaşır

Hasta hava uyaranına tepki verir, uyaranı “ağrılı” olarak değerlendirir ve uyaranın sonlandırılmasını talep eder
VAS- ağrıyı izlemek için evrensel olarak kullanılan bir tıbbi araç
Görsel analog ölçek (VAS)⁴

Görsel analog ölçeğin iki ucu şunları temsil eder:⁴

0 cm = dış uyaranla minimum ağrı

10 cm = dış uyaranla maksimum ağrı