Diş Eti Sorunları: Nedenler ve Mekanizmalar
Periodontal sorunlar ve gingivitin nedenlerinin bilinmesi1,2
Kötü ağız hijyeninin niçin periodontal sorunlarının başlıca nedeni olduğuna özellikle odaklanarak sorunların nedenlerine ve ardındaki mekanizmalara daha yakından bakın1,2
Periodontal sorunlar diş plağından kaynaklanır1–4
- Periodontal sorunlar diş eti sınırında bulunan ve diş pelikülü üzerinde plak oluşturan bakterilerden kaynaklanır1,3
- Bu plak bakterilerinden açığa çıkan endotoksinler ve bakteri kalıntıları, diş etinde gingivit olarak bilinen enflamasyona neden olurlar1,2,4
- Plak uzaklaştırılmazsa, bu enflamatuvar yanıt zaman içinde kronik periodontite dönüşerek ilerleyici doku yıkımına yol açabilir1,2
Gingivit ve periodontal sorunun ilerlemesi
Gingivit, diş eti çizgisi boyunca birikmiş plakların diş etlerinde enflamasyona yol açtığı geri döndürülebilir bir durumdur. Uygun tedavi izlenmezse, kronik diş eti enflamasyonu kronik periodontite ilerleyerek periodontal dokuların geri dönüşsüz yıkımına yol açabilir. Tüm diş eti enflamasyonları ilerleyici olmasa da, yetişkinlerin hemen hemen yarısı progresyona eğilimlidir.2
Sağlıklı diş etleri
Periodontal sorunlara dair herhangi bir bulgunun olmadığı iltihapsız diş etleri. Özellikleri şunlardır:
- Açık pembe ve sıkı diş etleri
- Noktalı görünüm
- Dişlere sıkıca tutunur
- Bıçak sırtı kenar
- Fırçalama veya sond ile muayene sırasında kanama eğilimi göstermez
Gingivit
Diş etlerinde plaktan kaynaklanan geri döndürülebilir enflamasyon.2Özellikleri şunlardır:
- Diş etlerinin renginde değişiklik
- Diş eti sınırında şişlik ve papillerde düzleşme
- Fırçalama veya sond ile muayene sırasında kanama
- Sond ile muayenede diş eti oluğunun derinliği 3 mm’yi geçmez
- Diş etinin dişe bağlanmasında değişiklik olmaz
Kronik periodontit
Periodontal dokularda kronik enflamasyondan kaynaklanan geri dönüşsüz hasar.2Özellikleri şunlardır:
- Diş etlerinde enflamasyonlu görünüm mevcuttur
- Fırçalama veya sond ile muayene sırasında kanama
- Bağlantı epitelinde hasar ve diş etinin diş bağlantısında kayıp (gerçek cep oluşumu ve diş eti çekilmesi)
- Alveolar kemik kaybı
- Dişlerin sallanması ve oynaması
Diğer periodontal sorunlar
-
Diş etinde aşırı büyüme (hiperplazi)2
Tahriş, diş taşı, tekrarlayan sürtünme veya travma ya da çeşitli ilaçların kullanımı nedeniyle diş etlerinin büyümesi.
-
Periodontal apse2
Periodontal cepte yaygın akut enfeksiyon. Apseler akut veya kronik ve serbestçe drenaj mevcutsa asemptomatik olabilir.
-
Nekrotizan ülseratif gingivit ve nekrotizan ülseratif periodontit2
Nekrotizan ülseratif gingivitinterdental papillerin ağrılı ülserasyonu ile birlikte ülserlerin yüzeyinde gözle görülen gri nekrotik doku. Papillerin kaybına neden olabilir.
Sigara kullanan kişilerde ve ağız hijyeni kötü olan hastalarda sık görülür; stres bu soruna zemin hazırlayan bir neden olabilir.
Nekrotizan ülseratif periodontitDiş etinin diş bağlantısında kayıp da varsa nekrotizan ülseratif gingivit tanısı konur.
-
Agresif periodontit2
Kronik periodontite göre diş etinin diş bağlantısında kayıp daha hızlıdır. 1000 hastadan 1’inde görülür; bu kişiler genellikle 35 yaşın altında ve diğer yönlerden sağlıklıdır. Sıklıkla diğer yakın aile üyelerinin de etkilendiğine dair bulgular vardır.
-
Endodontik lezyonlarla ilişkili periodontit2
Bu lezyonlar birbirinden bağımsız veya birleşik olabilir ve diş etlerinden veya apeksten kaynak alır.
Periodontal hastalığın güncel sınıflama sistemi
1999’da Periodontal Hastalıkların Sınıflandırılması için Uluslararası Çalıştay’da geliştirilen güncel periodontal hastalık sınıflama sistemi sekiz kategoriyi esas alır.2 2017’nin sonlarında yeni bir sınıflama çalıştayı düzenlenmiştir; bu toplantının konsensus metni 2018’de yayınlanmıştır.2
| Güncel periodontal sınıflamada ana hastalık kategorileri | |
| 1 | Diş eti hastalığı |
| 2 | Kronik periodontit |
| 3 | Agresif periodontit |
| 4 | Sistemik bir hastalığın belirtisi olarak periodontit |
| 5 | Nekrotizan periodontal hastalık |
| 6 | Periodontal apse |
| 7 | Endodontik lezyonlarla ilişkili periodontit |
| 8 | Edinsel deformiteler ve ağız sağlığı sorunlarının gelişimi |
Tablo İngiliz Periodontoloji Derneği’nden uyarlanmıştır, 20162
Periodontal sorunların risk faktörleri iki kategoriye ayrılabilir2
Değiştirilebilir risk faktörleri
Lokal
- Plak ve diş taşı2,5
- Kısmi diş protezlerinin kullanımı2
- Açık temaslar dahil eksik dişler ve sarkık ve uygun olmayan konturlu diş restorasyonları2,5
- Kötü yerleşimli dişler, furkasyonlar, kök olukları ve konkavlıklar ve mine incilerini içeren anatomik faktörler2,5
Sistemik
- Kötü ağız hijyeni2
- Sigara ve tütün kullanımı2
- Stres2
- Kötü beslenme2
- Diyabet (iyi kontrol edilmeyen)2
- Ağız kuruluğuna yol açan ilaçların kullanımı2
Kötü ağız hijyeni gibi değiştirilebilir risk faktörlerinin hedeflenmesi diş eti sağlığını ve tedavi sonuçlarını iyileştirebilir
Değiştirilemeyen risk faktörleri
- Aile öyküsü ve genetik faktörler2,5
- Ergenlik, gebelik ve menopoz gibi durumlarda görülen bazı hormonal değişiklikler6
- Altta yatan bağışıklık eksikliği2,5
Diş eti sağlığının önündeki hasta kaynaklı engeller
Erişilmesi zor bölgeler
- Diş temizliğini zorlaştıran herhangi bir düzensizlik plak birikimine zemin hazırlayabilir,5,7 örneğin:
- Kötü yerleşimli dişler5
- Dolguların dışarı sarkan kenarları5
- Kötü konturlanmış dolgular5
- Bazı diş protezi türleri5
- Diş taşı (tartar) oluşumu plak retansiyonuna neden olabilir5
Hastalar semptomları görmezden gelir ve profesyonel tavsiyeyi göz ardı ederler
Diş eti sorunlarının erken semptomları birçok muhtemel nedenden ötürü göz ardı edilebilir:
- Diş eti sağlığının öneminin farkında olmamak (diş etlerinde kanamanın ‘normal’ olduğuna inanmak)
- Dişlerin, diş etlerinden daha önemli olduğuna dair inanış
- Periodontal hastalığa bağlı gelecekteki muhtemel sorunlar yerine mevcut kozmetik sorunlara daha fazla odaklanmak
- Kendi diş eti sağlığını sağduyulu bir şekilde yönetmek yerine, diş hekiminin diş eti sorunlarını tedavi edeceği beklentisi
Hastalarınıza optimal diş eti sağlığı yolculuklarında yardımcı olun
Hastaların yaşam kalitesi üzerindeki etki
Periodontal sorunların hastaların günlük yaşamları üzerindeki etkisini keşfedin.
Parodontax ürün gamı
Parodontax ürün gamının hastalarınıza nasıl yardımcı olabileceğini keşfedin.
Hasta bilgilendirme kaynakları
Hastalarınız için bilgilendirme kaynaklarını indirin.
