Potrzeby żywieniowe: diagnostyka

Rozpoznawanie niewłaściwego odżywiania

Ogólny wygląd i zachowanie mogą być sygnałem alarmowym wskazującym na niewłaściwe odżywianie. U pacjentów może występować jeden lub więcej objawów, do których należą zmęczenie, słaba koncentracja, powolne gojenie się ran, częste zakażenia, miękkie i delikatne kości, łatwe powstawanie siniaków, zły stan uzębienia, słaby wzrost i rozwój oraz obolałe stawy lub mięśnie. Stan odżywienia zazwyczaj określa się na podstawie wywiadu żywieniowego i dzienniczków żywieniowych, a eliminacja jednej grupy żywności lub ich większej liczby, bądź niewystarczające spożycie żywności ze wszystkich grup może wskazywać na niewłaściwe spożycie składników odżywczych. Organizm przechowuje niektóre witaminy i minerały w tkankach i nie jest możliwa dokładna ocena poziomu wszystkich mikroelementów w surowicy lub osoczu. Oznaczenie biomarkerów dla określonych składników odżywczych, takich jak witamina B12, witamina D i żelazo, jest jednak przydatne przy określaniu ich zawartości.

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze zmienia się w zależności od wieku i etapu życia. Jest ono również zależne od płci. Ryzyko niedoborów mikroelementów w diecie można określić na podstawie wywiadu medycznego, oceny stosowania leków oraz czynników społeczno-ekonomicznych. Do populacji zwiększonego ryzyka niedoboru witamin i minerałów należą:

• Kobiety w wieku rozrodczym, kobiety w ciąży i karmiące piersią (żelazo, foliany, witamina D, witamina E).
• Kobiety w wieku powyżej 50 lat (wapń, witamina D, witamina B12).
• Osoby starsze (foliany, witamina B6, witamina B12, witamina C, witamina D, wapń, żelazo, cynk).
• Osoby o ciemnym kolorze skóry; osoby, które zakrywają całą odsłoniętą skórę lub używają filtrów przeciwsłonecznych, gdy przebywają na zewnątrz; oraz osoby, które spędzają większość czasu w pomieszczeniach (witamina D).
• Osoby doświadczające braku bezpieczeństwa żywnościowego (wiele mikroelementów).
• Pacjenci z zespołem złego wchłaniania tłuszczów (rozpuszczalne w tłuszczach witaminy A, D, E i K).
• Osoby z otyłością (wiele mikroelementów).
• Pacjenci bariatryczni (wiele mikroelementów).
• Osoby spożywające nadmierne ilości alkoholu (witamina A, witaminy z grupy B, kwas foliowy).
• Palacze tytoniu (witamina C i E).
• Osoby z cukrzycą typu 2 (witamina B12, magnez).
• Osoby stosujące specjalną dietę lub dietę niskokaloryczną (wiele mikroelementów).

Osoby przyjmujące leki, które wpływają na wchłanianie lub metabolizm niektórych mikroelementów, takie jak doustne środki antykoncepcyjne, inhibitory pompy protonowej, metformina, niektóre leki moczopędne i NLPZ (witamina B12, wapń, potas i inne składniki odżywcze).